PENAMBAHAN BUNYI
1. Huruf /rK/ disisipi bunyi /eu/
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Harga | Hareuga |
Harta | Hareuta |
Kursi | Kureusi |
Perlu | Peureulèë |
Serta | Seureuta |
PENGHILANGAN BUNYI
1. Bunyi /a/ hilang.
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh | |
Dialek 1 | Dialek 2 | |
Bahasa | Bahsa | Basa |
Bahawa | Bahwa | Bawa |
Cahaya | Cahya | Caya |
Pahala | Pahla | Pala |
Sahabat | Sahbat | Sabat |
2. Pola VK menjadi K.
Untuk K, bunyi mati (bunyi mati) /h/, /l/ dan /r/.
Untuk V, bunyi hidup (vokal) /a/, /i/, /u/ dan /e/.
Pola aK (aKa, aKi, aKu) menjadi K
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Dahan | Dheuën |
Dahi | Dhoë |
Paha | Pha |
Pahat | Pheuët |
Tahan | Theun |
Tahu | Thèë |
Tahun | Thôn |
Pola iK (iKi) menjadi K
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Diri | Droë |
Pola uK (eKi, eKu) menjadi K
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Durian | Driën |
Puluh | Plôh |
Pola eK (eKa, eKi, eKu, eKe) menjadi K.
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Beli | Bloë |
Berat | Brat |
Beri | Bri |
Cerai | Cré |
Gelas | Glah |
Gerak | Grak |
Perang | Prang |
Perut | Pruët |
Segera | Sigra |
Seteru | Sitrèë |
Terang | Trang |
3. Metatesis (pertukaran letak)
Contoh:
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Harap | Rhap[1] |
Hidup | Hudép |
PEMISAHAN SUKU KATA
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh |
Lain | La’én |
Laut | La’ôt |
Main | Meu‘èn |
Sahut | Seu’ôt |
PEMENGGALAN SUKU KATA
Bahasa Melayu | Bahasa Aceh | Keterangan |
Air | Ië | |
Aku | Kèë, Ku-, -ku(h) | |
Bukan | Kön / Kon | Bukön / Bukon masih dipakai |
Buwah (Buah) | Boh | |
Cabut | Bet / Bôt | |
Cecah | Cah | |
Cincang | Cang | |
Dalam | Lam | Dalam masih dipakai |
Daun | Ôn | |
Dengan | Ngön / Ngon | Deungön / Deungon masih dipakai |
Dulu | Lèë | Singkatan dari dilèë |
Esa | Sa | Satu |
Hendak | Neuk | Singkatan dari keuneuk |
Kukur | Ku | |
Nyiur | U | |
Sombong | Mbông | |
Taik | Èk | |
Teluk | Lhôk | |
Tetak | Tak | |
Tidur | Du |
Catatan:
*) Dari bahasa Arab
**) Dari bahasa Eropa
[1] Lihat pola sebelumnya
Lon ureung atjeh selatan tapi jeut peugah hanjeut tuleh
Atjeh lee sagoe
teurim0ng gaseh