Kata “Lagi” dalam Bahasa Aceh
Dalam bahasa Aceh kata lagi ada 3 kata, yaitu lom, lé dan treuk.
1. Kata lom hanya digunakan dalam kalimat positif
Ka jijak lom = Dia datang lagi
2. Kata lé digunakan dalam kalimat negatif
Hana jijak lé = Dia tidak datang lagi
Bèk lé = Jangan lagi
Kata lé dalam kalimat positif bermakna hal yang tidak diinginkan.
Ka taparôh jijak lé lalat nyoe! = Sudah diusir datang lagi lalat ini!
Gabungan lé dan lom bermakna lagi-lagi (tidak diinginkan, tingkatannya lebih tinggi)
Contoh:
Ka taparôh jijak lé lom lalat paléh nyoe!
Sudah diusir lagi-lagi datang lalat sialan ini! (biasanya diucapkan dengan nada yang lebih tinggi dari sebelumnya)
3. Kata treuk bermakna tambahan satu lagi.
Neujôk saboh treuk = Berikan satu lagi
Ikan Laut Komersial di Aceh
Berikut adalah nama-nama ikan laut komersial di Aceh.
Berbuka puasa
Pat tabuka puasa uroë nyoë?
Di mana kita berbuka puasa hari ini?
Hôm. Na saran?
Entah. Punya saran?
Tapajôh sië kamèng tém bak keudè bu Husén?
Kita makan daging kambing di warung Husén mau ga?
Jeuët. Soë-soë mantöng tém jak?
Boleh. Siapa aja yang mau ikut?
Lôn, droën, Polém, Ma’è. Peuët droë ban dum.
Saya, kamu, Polém, Ma’è. Empat orang semuanya.
Puasa
H‘an tathèë ka puasa lom
Ga sadar udah puasa lagi
Nyo. Bagah that jijak watèë. H‘an tathèë ka tuha.
Ya. Cepat sekali waktu berjalan. Tanpa kita sadari kita sudah tua.
H‘an tathèë duwa uroë teuk ka talôp lam kubu. E Potallah..
Tanpa kita sadari ga lama lagi kita pun akan masuk kubur. Allahu rabbi
Na neuwoë gampông puasa nyoë?
Ga pulang kampung puasa kali ini?
Kata Sifat dalam Bahasa Aceh
A
Alôh : Halus
Ancô : Hancur
B
Bagah : Cepat
Bangai : Bodoh
Bangoë : Wangi
Basah : Basah
Batat : Bandel
Bateuë : Bandel
Beungèh : Marah
Beu’ö : Malas
Bingong : Bingung
Brat : Berat
Brôk : Buruk
Bulut : Basah kuyup
Burék : Licik
C
Caröng : Pandai
Cayé : Cair, Encer
Ceudah : Cantik
Ceukang : Keras
Ceuëk : Penakut
Ch‘èk : Kecil
Cur‘in : Pemarah
Cut : Kecil
Bahasa Aceh Dialek Selatan
Oleh: Munawar Fitrah*
Bahasa Aceh dialek Selatan adalah bahasa Aceh yang digunakan di kabupaten Aceh Selatan tepatnya di 10 kecamatan dari 18 kecamatan di negeri pala tersebut meliputi Meukek, Sawang, Pasie Raja, Kluet Utara, Bakongan, Bakongan Timur, Kota Bahagia, Trumon, Trumon Tengah dan Trumon Timur.
Di kecamatan tersebutlah yang bahasa Aceh digunakan sebagai bahasa penutur mayoritas di Aceh Selatan, namun di kecamatan lain yang tak tersebut juga ada tetapi hanya di 1 atau 2 desa saja dalam 1 kecamatan misalnya di desa Pasie Lembang Kecamatan Kluet Selatan menggunakan Bahasa Aceh namun kecamatan itu mayoritas menggunakan bahasa Jamee.
Bahasa Aceh dialek Selatan ini berciri khas tersendiri dibandingkan dialek lainnya bahkan dipengaruhi juga oleh bahasa Jamee, Kluet dan Singkil karena memang wilayah penutur bahasa Aceh di Aceh Selatan “dikepung” oleh 3 bahasa tersebut. Baca selengkapnya…
Makan Mi Aceh
Tapajôh mi Acèh jak!
Makan mi Aceh yuk!
Jak! Pat tapajôh?
Yuk! Di mana kita makan?
Bak Mi Bang Din mantöng kiban?
Di Mi Bang Din aja gimana?
Pat nyan? Na mangat?
Di mana tu? Enak ga?
Ô hana trôk lom droën nyo? Teulat that! Mangat that sinan..
Oh kamu belum pernah ke situ ya? Telat kali! Enak kali di situ..
Naik Kendaraan Umum
Bang, ho jijak moto nyoë?
Bang, pergi ke mana mobil ni?
U Lam Teumèn Dék. Ho neuk jak Dék?
Ke Lam Teumen Dek. Mau ke mana Dek?
O, lôn u Darôsalam Bang. Moto u Darôsalam pat Bang?
Oh, saya ke Darussalam Bang. Mobil ke Darussalam di mana Bang?
O, u Darôsalam. Moto u Darôsalam nyang jéh Dék.
Oh, ke Darussalam. Mobil yang ke Darussalam yang itu Dek.
Makasih Bang beh.
Makasih Bang ya.
Di Pasar
Padum sikilo Bang?
Berapa sekilo Bang?
Campli padum si‘on Bang?
Cabe berapa satu ons Bang?
Siplôh ribèë Dék.
Sepuluh ribu Dek.
Meuh‘ai that lagoë!
Mahal sekali kok!
Nyan cit ka dum nan Dék.
Memang udah segitu Dek.
Tanggapan Terakhir